چگونه هنگام بازی بیلیارد با استرس مبارزه کنیم؟

چه عاملی باعث می شود که شما در طول مسابقه خونسردی خود را از دست بدهید؟ یک دوربین تلویزیونی که قرار است ضربه شما را برای بینندگان زیادی نمایش دهد؟ شانس برنده شدن جایزه نقدی مسابقات در صورت بردن این پارت؟ حضور یک فرد خاص در میان تماشاگران؟ و ...

در ادامه تحقیقی که در دپارتمان روانشناسی دانشگاه نیو مکزیکو صورت گرفته شرح داده می شود.

این پروژه تحقیقاتی برای بررسی عکس العمل 10 بازیکن با سطوح مهارتی متفاوت درمقابل استرس هنگام بازی ناین بال طراحی شده است. هر نوبت بازی شامل 20 ضربه با میزان استرس و فشار متفاوت می باشد. در نوبت اول از بازیکنان خواسته شد که بیست ضربه بزنند(بدون اعمال فشار). سپس جهت اعمال فشار از بازیکنان خواسته شد که همان بیست ضربه را در مقابل دوربینهایی که برای یک برنامه تلویزیونی فیلم تهیه می کنند بزنند. آنها بخاطر حضور دوربینهای تلویزیونی و نور زیاد پروژوکتورها استرس بیشتری داشتند. در مرحله سوم فشار بیشتر شد. چون به آنها گفته شد که اگر بتوانند کیفیت ضربه های مرحله اول را داشته باشند هر کدام 300 دلار جایزه دریافت خواهند کرد. و جهت اضافه کردن میزان استرس به بازیکنان اخطار داده شد که در صورتی که نتوانند امتیاز مرحله اول را کسب کنند هر کدام 1000 دلار جریمه خواهند شد. هنگام ضربه زدن نوار مغز و قلب بازیکنان زیر نظر گرفته می شد. خوب چه اتفاقی افتاد؟

پنج بازیکن رکورد مرحله اول را تکرار کردند و یا رکورد بهتری ثبت کردند و برنده 300 دلار شدند. ولی 5 نفر دیگر موفق نشدند. اما آزمایش نشان می داد که هر 10 نفر به یک میزان دچار استرس شده اند. نتیجه این بود که میزان استرس تعیین کننده میزان کارایی نیست، بلکه میزان توانایی پردازش مغز در زمان افزایش فعالیتش تعیین کننده است. نیمکره چپ مغز بازیکنان با افزایش فشار فعالتر می شود. به خاطر داشته باشید که هدف گیری و تصویر سازی ذهنی ضربه در نیمکره راست اتفاق می افتد، در حالی که نیمکره چپ بر جنبه های تکنیکی ضربه تمرکز دارد.

این موضوع تنها برای بازیکنان آماتور نیست بلکه قهرمانان حرفه ای نیز حین بازی دچار استرس می شوند. استرس جزئی از بازیست. بازیکنان در کلاس جهانی نیز گاهی دچار استرس می شوند اما آنها یاد گرفته اند چگونه اضطراب خود را کنترل کنند به نحوی که بر کیفیت بازیشان اثر نگذارد. در واقع آنها می دانند چگونه از هردو نیمکره مغزشان استفاده نمایند. "ایجاد توازن در فعالیت مغز" برای مقابله با استرس مهارتی است که با تمرین بدست می آید، اما چیزی نیست که یک شبه حاصل شود. در ادامه چند راه حل برای استفاده از هر دو نیمکره مغز جهت مقابله با استرس ذکر می شود.

    هدف گیری ذهنی(تصویر سازی در ذهن) و کلامی (دادن انرژی مثبت به خود) هنگام ضربه
    اگر هنگام حرکات گرم کردن قبل از ضربه دچار اظطراب و پریشانی هستید، بلند شده و مجددا شروع کنید. سعی نکنید در هنگام ضربه زدن مشکل را حل کنید.
    دارای تفکر خاصی برای یک ضربه باشید و اینکه با زدن این ضربه به چه هدفی می خواهید برسید. در این صورت خیلی بهتر می توانید روی ضربه تمرکز کنید تا زمانی که هدفتان از ضربه مشخص نباشد.
    فکر کردن را قبل از ایستادن برای ضربه انجام دهید.
    از دوباره فکر کردن هنگامی که حرکت گرم کردن برای ضربه را انجام می دهید پرهیز کنید. چرا که باعث از بین رفتن آمادگی ذهنی که برای ضربه بوجود آورده اید می شود. اگر هنوز نسبت به کاری که می خواهید انجام دهید مطمئن نیستید، بلند شوید و مراحل قبل را دوباره تکرار نمایید.
    در لحظه آخر قبل از ضربه نقطه هدف را نگاه کنید.
    حرکت گرم کردن را با یک دم و بازدم خاتمه دهید، سپس چوب را عقب بکشید و ضربه بزنید.

همیشه به خاطر داشته باشید برای اینکه به یک بازیکن در کلاس بالا تبدیل شوید، باید هم روی میز و هم پشت میز (در زندگی روزمره) تمرین کنید. اگر بتوانید برخی از این تکنیکهای کنترل استرس را در زندگی روزمره (مثلا در شلوغی ترافیک شهری) به کار ببرید، این توانایی کنترل استرس شما به زمان بازی در یک مسابقه نیز منتقل می شود.

فشار و استرس یکی از مشکلات بازیکنان بیلیارد است. چه زمانی که در یک تورنمنت محلی بازی می کنید چه در یک مسابقه رسمی بین المللی. بعضی از بازیکنان هنگام مسابقه خونسرد به نظر می آیند چرا که توانسته اند بر فشار غلبه کنند و برخی دیگر در مقابل آن خرد می شوند.

شما چگونه از عهده آن بر می آیید؟

تئوریهای زیادی برای مقابله با استرس وجود دارد. داشتن دید منفی کلید بروز همه استرسهاست. همه بازیکنان بزرگ هنگام بازی به نظر می آید که هیپنوتیزم شده اند. آنها افکار منفی را حذف کرده و افکار مثبت را در سر می پرورانند. آنها قبل از اینکه پشت میز بایستند خطاها و اشتباهات را از ذهن خود دور می ریزند. آنها بر بردن بازی تمرکز می کنند و افکاری را که بر هر چیزی جز بردن بازی تمرکز دارد دور می ریزند.

بازیکنان زیادی دیده شده اند که در طول مسابقه از لحاظ روحی تخریب شده اند. دیر یا زود این اتفاق برای بیشتر بازیکنان رخ می دهد. بدترین اشتباهات در مسابقات رخ می دهد. ما همه بنده عادات خود هستیم. اگر دستخوش احساسات شدن برای ما عادت شده باشد، باید حتما آنرا کنترل کنیم. ما باید این عادت را ترک کنیم. اگر بتوانیم افکار خود را کنترل کنیم خیلی راحت تر این کار صورت می پذیرد. مثلا هنگامی که مسابقات شروع می شود، نا خواسته سرعت ضربات شما بیشتر می شود و البته این امر طبیعی بوده و حاصل فرمانی است که مغز به شما می دهد. شما باید آنرا متوقف کرده و سعی کنید خودتان کنترل اوضاع را به دست بگیرید. به ضربه خود اطمینان داشته باشید و در مورد خودتان فکر نکنید. افکارتان را سر و سامان داده و آرامش خود را حفظ کنید. اگر ذهنتان را با افکار منفی پر کنید، هر کاری که سعی می کنید انجام دهید نتیجه منفی خواهد داشت.

بسیاری از بازیکنان دارای یک اشتباه بزرگ در نوع تفکر بازی هستند. آنها اغلب اوقات سعی می کنند ضرباتی را بزنند که توانایی آنرا ندارند. سعی می کنند با ضربات متوالی بازی را ببرند به جای اینکه تصمیم درستی بگیرند و زمانی که نیاز است از ضربات مطمئن (safe) استفاده نمایند. شما نمی توانید هر ضربه ای را بزنید!!! شما نمی توانید ضربات را اتفاقی بزنید و فرصتهای خود را هدر دهید. با این کار فقط میز را به حریف واگذار خواهید کرد.

اغلب بازیکنان بزرگ معتقدند آمادگی ذهنی اساس کار است. شب قبل از مسابقه، ضربات را در ذهن خود شبیه سازی کنید و اینکه چگونه می خواهید بازی کنید. این کار باعث می شود که ذهنتان روی روز بعد تمرکز کرده و آماده مسابقه شود. اگر در خود توان زدن ضربه ای را نمی بینید، به شانس تکیه نکنید و آن ضربه را نزنید. همیشه سعی کنید خودتان باشید و در حد توانایی خودتان بازی کنید. ضربه برک را در ذهن خود مجسم کنید، کیو بال را تا زمان توقف دنبال کنید، یک توپ را انتخاب کرده و یک ضربه حساب شده بزنید. سپس در ذهن خود مجسم کنید که به همین طریق بازی را به پایان می رسانید.

به طور متوسط زدن یک ضربه 1 تا 2 ثانیه طول می کشد. بازیکن معروف بیلیارد فرانسیسکو بوستامانته قبل از هر ضربه حدود 12 تا 15 ثانیه و قبل از برک 10 ثانیه خود را برای ضربه آماده می کند. اگر هنگام برک یک توپ را پاکت کند 8 توپ برای او باقی می ماند. با فرض 17 ثانیه برای هر ضربه هر بازی بطور متوسط 2:16 طول می کشد. اگر رقیب او برک کند و توپی پاکت نشود، بطور متوسط 2 دقیقه طول می کشد تا بازی را به پایان برساند. این آمار بسته به تعداد توپهایی که در برک پاکت می کند متفاوت است. دقت کنید که هر ضربه یکی دو ثانیه طول می کشد ولی او حدود 16 ثانیه تا زدن ضربه نهایی مکث می کند. بخش زیادی از این زمان را او صرف فکر کردن به اینکه چه کار می خواهد کند و چگونه آنرا انجام دهد می کند.

می خواهیم نگاهی به آن 12 تا 15 ثانیه بیندازیم. آنچه انجام می دهید و آنچه بدان فکر میکنید بسیار مهم هستند. مقداری از آن زمان صرف ارزیابی موقعیت می شود. مقداری نیز صرف تشخیص ضربه ای که باید زده شود و انتخاب مسیری که باید کیو بال را برای ضربه بعد قرار دهید. اینها افکار هدفمند نامیده می شوند. ولی هر گاه فکری از ذهنتان عبور کرد مانند "من نمی توانم از اینجا توپ را وارد پاکت کنم"، یا "من موقعیت را از دست دادم"، یا "کارم اشتباه بود"، اینها افکار غیر هدفمند نامیده می شوند. این افکار به هیچ وجه برای نتیجه گرفتن مفید نیستند. از همین لحظه شما باید این گونه افکار را شناسایی کرده و سیستمی ایجاد کنید که این افکار را متوقف نماید و ذهن خود را به سوی افکار هدفمند در بازی هدایت کنید.


چهار مرحله اصلی برای کنترل افکار هنگام ضربه زدن:

1- ضربه خود را شناسایی کنید

2- خود را برای ضربه آماده کنید ( قرار گرفتن پشت کیو بال و دنبال کردن مسیر با چشم)

3- قرار گرفتن در وضعیت زدن ضربه

4- انداختن توپ داخل پاکت (دقت کنید گفتیم انداختن توپ نه زدن ضربه)

اگر هر عاملی اختلالی در این روند بوجود آورد مجددا از مرحله یک شروع کنید. این کار را باید تمرین کنید و برای آن وقت بگذارید و برای هر ضربه تکرار نمایید تا برایتان عادت شود. هنگام چاک زدن برای ضربه برنامه ریزی کنید. وقتی افکار مثبت داشته باشید می دانید که چه کاری می خواهید انجام دهید. بعد از چاک زدن در موقعیت زدن ضربه قرار بگیرید و حرکت گرم کردم را انجام دهید. اگر لحظه ای دچار تردید شدید کار را متوقف کنید و از حالت ضربه زدن بلند شوید. به سمت دیگر میز قدم بزنید و همه مراحل را دوباره از اول انجام دهید. نکته کلیدی این است که مثبت فکر کنید.


بعد از از دست دادن ضربه چگونه فکر کنیم؟

باید ضربه قبل را فراموش کرده و به آینده بیندیشیم. اجازه ندهید یک ضربه بد باعث شود که کل بازی را واگذار کنید. در این حالت به چه چیزی فکر می کنید و به خودتان چه می گویید، تا زمانی که نوبت بازی به شما می رسد کارایی لازم را داشته باشید؟ در ادامه سه نوع تفکر پیشنهاد می شود:

1- همچنان مثبت بیندیشید

2- با این وجود هم من بازی را می برم

3- او را کنار خواهم زد

اگر بعد از از دست دادن ضربه با حالت عصبانیت روی صندلی بنشینید، و جملاتی نظیر "چقدر احمقانه فرصت را از دست دادم" یا "من خیلی بدشانسم" را بکار ببرید، احتمال بروز اشتباه را افزایش داده اید. اگر به میز باز گردید و هنوز به خاطر اشتباه قبل خود را سرزنش کنید احتمال بروز اشتباه باز هم بیشتر می شود. ضربه قبل را فراموش کرده و هرگز اجازه ندهید اشتباه شما کلید پیروزی رقیبتان گردد.